DÜNYA İNSAN HAKLARI GÜNÜ

BM Genel Kurulunca 10 ARALIK 1948 tarihinde “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ”kabul edilmiş ve Resmi Gazete ile 27 Mayıs 1949’da yayınlanmıştır.

A. İNSAN HAKLARINI KORUMANIN ÖNEMİ:

İnsan hakları, insanın sahip olduğu haklardır. İnsanın bazı özellikleri ve taşıdığı imkânlar onu diğer canlılardan ayırır. İnsan haklarının temelinde, hiçbir canlıda bulunmayan özellikleri nedeniyle, insanın değerinin korunması gerekliliği yatar. İnsan hakları korunmazsa, insanın değeri yok sayılmış olur ve birçok sorun ortaya çıkar.

 1. İnsan Haklarının Korunmaması Sonucu Ortaya Çıkan Sorunlar:

İnsan haklarının tanınması ve korunması uzun mücadeleler sonucunda mümkün olabilmiştir.

 Eğer insan hakları korunmazsa şu olumsuz durumlar ortaya çıkar.

 a)Toplumda huzur ve güven kalmaz.

 b)Kimse başkalarının haklarına saygı göstermez.

 c)İnsanların devlete olan güvenleri zayıflar.

 d)Güçlü olanlar güçsüzleri ezerek, daha güçlü duruma gelirler.

 e)Toplumdaki insanlar arasında eşitlik söz konusu olmaz.

 f)Demokrasi, yerini baskıcı yönetime bırakır.

 g)Toplum başka bir devletin egemenliğine girebilir.

* İnsan hakları korunduğu zaman bütün bu olumsuzluklar ortadan kalkar. İnsan haklarını korumak ve yaşatmak hepimizin en başta gelen görevidir.

2. İnsan Haklarını Korumanın Sonuçları:

İnsan haklarının korunması, her zaman olumlu sonuçlara yol açar. Bu sonuçlar şöyle belirlenebilir.

 a)Toplum huzur ve güven içinde olur. Adalet sağlanır.

 b)Bireyler yeteneklerini geliştirebilir.

 c)Demokratik siyasi yaşam gelişir.

 d)İnsanların gelecek kaygısı azalır.

 e)İnsanlar vatandaş olma bilincine sahip olurlar.

 f)Herkes yasalara uyar.

 g)Vatandaşlar birlik ve bütünlük içinde yaşarlar.

 h)İnsanlar diğer ülkelerdeki insanların haklarının korunması içinde çaba gösterir, sonuçta yurtta ve dünyada barış sağlanır.

 I)Sivil Toplum Örgütleri rahat çalışacakları için seslerini duyurarak kamuoyu oluşturur.

 i)İnsanlar arasında dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce ve mezhep ayrımı yapılmaz.

 

B-İNSAN HAKLARININ KORUNMASI

İnsan hakları ulusal ve uluslararası düzeyde olmak üzere iki şekilde korunabilir.

 1. İNSAN HAKLARININ ULUSAL DÜZEYDE KORUNMASI

İnsan hakları, anayasa ve yasalarla, insan haklarını korumakla yükümlü devlet organlarıyla, sivil toplum kuruluşları aracılığıyla ve insan hakları danışma kurullarıyla korunur.

 a) İnsan Haklarını Korumakla Yükümlü Devlet Organları

1-Anayasa mahkemesi 2-Danıştay 3-Sivil Toplum Örgütleri 4-Yargı Organları

 

b) İnsan Haklarının Korunmasında Sivil Toplum Kuruluşları ve İşlevleri

İnsan haklarının korunması, devlet ve vatandaş olarak hepimizin görevidir. Tek tek vatandaş olarak yapabileceklerimiz sınırlıdır. Vatandaşların bir araya gelerek oluşturdukları örgütler, insan haklarının korunmasında daha etkili olurlar. Bu örgütler sivil toplum kuruluşlarıdır.

 Ülkemizde İnsan Haklarıyla İlgili Olan Sivil Toplum Örgütleri Şunlardır.

 1. İnsan Hakları Vakfı 2. Ankara Kadın Dayanışma Vakfı 3. Sokak Çocukları Derneği

 4. Çevre Koruma Vakfı 5. Türkiye Erozyonla Mücadele ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) 6. Tüketici Haklarını Koruma Derneği ve Sendikalar

 c) İnsan Hakları Danışma Kurulları ve İşlevi

 Her ülkede İnsan Hakları Danışma Kurulları oluşturulmuştur. Danışma kurulları; hukukçulardan, düşünürlerden, sivil toplum kuruluşlarıyla, kamu kuruluşlarından gelen temsilcilerden ve uzmanlardan oluşur.

 Bu kurulların amacı insan haklarıyla ilgili sorunların incelenip yetkili birimlere bildirilmesi ve önerilerde bulunulmasını sağlamak içindir.

İnsan Hakları Ulusal Düzeyde Korunmazsa Şu Durumlar Ortaya Çıkabilir:

 1. Devlet, bireyin haklarını korumaz.

 2. Hükümetin uygulamaları, yargı denetimine açık olmaz.

 3. Devlet memurları vatandaşın işlerini, aksatır.

 4. İnsan haklarını çiğneyenler cezalandırılmaz.

 5. Sivil Toplum Örgütleri kamuoyu oluşturamaz.

 6. Devletin gerçekleştirmesi gereken özgürlük, eşitlik ve güvenlik gerçekleşemez. Hukuk devleti ortadan kalkar.

 

 

 

2. İNSAN HAKLARININ ULUSLARARASI DÜZEYDE KORUNMASI

 Birleşmiş Milletlerin kuruluşunu izleyen dönemde bireyler, uluslararası planda artık belli bir devletin vatandaşı olarak değil, tek tek insanlar olarak da korunmaya başlandı. Bu fikrin dünya çapında ilk önemli açıklaması, A. B. D başkanı Franklin ROOSVELT tarafından yapılmıştır. ROOSVELT 1941 yılında dört temel özgürlüğün bütün dünyada gerçekleşmesi gerektiğini söylemiştir. Bunlar;

 a-Söz ve anlatım özgürlüğü

 b-Vicdan özgürlüğü

 c-Yoksulluktan kurtulma özgürlüğü

 d-Korkudan kurtulma özgürlüğü

 

a) Uluslararası Kuruluşlar:

İnsan haklarının uluslararası düzeyde örgütlü olarak korunabilmesi için Birleşmiş Milletler Örgütü 24 Ekim 1945’te kurulmuştur.

 Birleşmiş Milletler Örgütüne bağlı olan komisyon ve komitelerin başlıcaları şunlardır:

 1. Irk Ayrımcılığının Kaldırılması Komitesi

 2. Apartheid’a Karşı Grup

 3. İnsan Hakları Komitesi

 4. Ekonomik-Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi

 5. Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Kaldırılması Komitesi

 6. İşkenceye Karşı Komite

 7. Çocuk Hakları Komitesi

 AVRUPA KONSEYİNE BAĞLI OLAN KOMİSYON VE KURULUŞLAR

 a-İnsan Hakları Komisyonu b-İnsan Hakları Komisyonu c-Bakanlar Komitesi

b) Uluslararası Belgeler:

İnsan haklarının uluslararası belgelerle de korunması gerekmiştir. Bu konudaki başlıca belgeler şunlardır:

 

1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi

 2. Kişisel ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslar Arası Sözleşme

 3. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslar Arası Sözleşme

 4. İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme

 5. Avrupa Sosyal Şartı

6. İşkence ve İnsani Olmayan yada Küçültücü Ceza ve Muamelelerin Önlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesi

 7. Her Türlü Irk Ayrımcılığının Önlenmesine Dair Uluslar Arası Sözleşme

 8. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Hakkında Uluslar Arası Sözleşme

 9. Çocuk Hakları Sözleşmesi

10. Paris Antlaşması

11. Güney Afrika’daki Sistemli Irk Ayrımcılığı Suçunun Cezalandırılması ve Kaldırılması Uluslar Arası Sözleşmesi

 12. Helsinki Sonuç Belgesi

 

c) Uluslar Arası Gönüllü Kuruluşlar:

 1. Uluslar Arası Kızılhaç Komitesi

 2. Hukukçular Komisyonu

 3. İnsan Hakları İçin Uluslar Arası Birlik

 4. Uluslar Arası Pen Kulübü

 5. Af Örgütü

 

ç) İnsan Haklarınının Korunmasında İnsan Hakları Eğitiminin Önemi:

 Halkı insan haklarına saygılı yetiştirmenin ön koşulu, onlara eğitim yoluyla insan haklarını tanıtmak ve bu haklardan nasıl yararlanacaklarını öğretmektir. Bunun için de okul yanında kitle iletişim araçlarından yararlanmak gerekir. Televizyon, radyo ve yazılı basın insan hakları eğitiminde devlete ve topluma destek olmalıdır.

İnsan Hakları Eğitiminin Amaçları Nelerdir?

 1. Haberdar etme 2. Bilgilendirme 3. Davranış geliştirme 4. Duyarlı Vatandaş Yetiştirme

 

 

 

 

 

d) İnsan Haklarıyla İlgili Özel Günler:

 1. Birleşmiş Milletler Günü ( 24 Ekim)

 2. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin Kabul Edilişinin Yıl Dönümü (10 Aralık)

 3. Çocuk Hakları Günü ( 20 Kasım)

 4. Dünya Çocuk Günü ( Ekim ayının ilk pazartesi günü)

 5. Dünya Kadınlar Günü ( 8 Mart)

 6. Sakatlar Haftası ( 10-16 Mayıs)

 7. Çevre Koruma Haftası ( Haziran ayının ikinci Pazar günü)

 8. Avrupa Konseyi Günü (5 Mayıs)

 9. Dünya Barış Günü ( 1 Eylül)